Việc sa thải nhân sự là một trong những quyết định khó khăn nhất đối với bất kỳ doanh nghiệp nào. Trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động, việc lên kế hoạch và thực hiện sa thải cần phải đảm bảo tính minh bạch, công bằng và tuân thủ pháp luật để giảm thiểu rủi ro pháp lý và giữ gìn danh tiếng doanh nghiệp.

Dưới đây là 7 vấn đề quan trọng mà các nhà quản lý nhân sự cần lưu ý khi thực hiện sa thải nhân viên.

1. Quy Trình Lựa Chọn Nhân Viên Bị Sa Thải

Doanh nghiệp thường có quyền tự do xác định những nhân sự sẽ bị ảnh hưởng, tùy thuộc vào tình hình cụ thể như:

• Loại bỏ bộ phận không còn cần thiết.
• Giảm số lượng nhân sự ở nhiều phòng ban.

Tuy nhiên, sự tự do này không phải là không có giới hạn. Pháp luật nghiêm cấm sa thải dựa trên các đặc điểm được bảo vệ như:

• Tuổi tác, giới tính, chủng tộc, tôn giáo, quốc tịch.
• Hoạt động được bảo vệ (như khiếu nại về phân biệt đối xử hoặc vi phạm lương thưởng).

Lưu ý: Mọi nhân viên cảm thấy mình bị sa thải vì lý do không hợp pháp đều có quyền khởi kiện doanh nghiệp.

2. Các Nghĩa Vụ Theo Hợp Đồng

Trước khi tiến hành sa thải, doanh nghiệp cần xem xét kỹ các hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, hoặc các cam kết khác để:

• Đảm bảo tuân thủ các điều khoản về thông báo trước, lương, quyền lợi sau khi nghỉ việc.
• Xem xét các cam kết bảo mật, tài sản trí tuệ, hoặc điều khoản không cạnh tranh mà nhân viên phải tuân thủ sau khi rời đi.

Việc giao tiếp rõ ràng với nhân viên về các nghĩa vụ sau khi nghỉ việc là điều cần thiết để tránh mâu thuẫn và hiểu lầm.

3. Thỏa Thuận Trợ Cấp Thôi Việc

Nếu không có nghĩa vụ pháp lý, việc cung cấp trợ cấp thôi việc không phải là yêu cầu bắt buộc. Tuy nhiên, đây là cách tốt nhất để:

• Hỗ trợ nhân viên bị ảnh hưởng.
• Đổi lấy việc nhân viên ký thỏa thuận không kiện tụng doanh nghiệp.

Doanh nghiệp có thể áp dụng:

• Mức trợ cấp cố định cho tất cả nhân viên.
• Trợ cấp dựa trên số năm làm việc.
• Trợ cấp khác nhau dựa trên vị trí công việc.

Lưu ý: Thỏa thuận trợ cấp thôi việc thường đi kèm điều khoản bảo mật hoặc không phỉ báng. Tuy nhiên, các điều khoản này cần được thiết kế cẩn thận để tránh vi phạm quyền của nhân viên.

4. Bảo Vệ Quyền Lợi Người Lao Động Lớn Tuổi

Nhân viên từ 40 tuổi trở lên được hưởng các quyền lợi đặc biệt, bao gồm:

• Có ít nhất 45 ngày để xem xét thỏa thuận trợ cấp thôi việc và 7 ngày để hủy bỏ chữ ký.
• Doanh nghiệp phải cung cấp danh sách nhân viên trong bộ phận bị ảnh hưởng và không bị ảnh hưởng để đảm bảo minh bạch.
• Thỏa thuận phải bao gồm thông báo rõ ràng về quyền tham vấn luật sư.

Nếu không đáp ứng các yêu cầu này, bất kỳ cam kết nào về việc không khởi kiện có thể bị xem là vô hiệu.

5. Tuân Thủ Đạo Luật WARN

Đạo luật WARN (Worker Adjustment and Retraining Notification Act) yêu cầu:

• Các doanh nghiệp có trên 100 nhân viên phải thông báo ít nhất 60 ngày trước khi:
  • Đóng cửa một cơ sở có ít nhất 50 nhân viên.
  • Sa thải ít nhất 50 nhân viên và chiếm 1/3 tổng số lao động.
  • Sa thải 500 nhân viên trở lên tại một địa điểm trong vòng 90 ngày.

Nếu không thông báo kịp thời, doanh nghiệp phải trả lương tương ứng cho 60 ngày đó. Với xu hướng làm việc từ xa hiện nay, các doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý quy định này với các nhân viên làm việc ngoài trụ sở chính.

6. Thanh Toán Lương Và Quyền Lợi Còn Lại

Doanh nghiệp phải thanh toán đầy đủ:

• Lương cho đến ngày làm việc cuối cùng.
• Các khoản thưởng, hoa hồng hoặc ngày nghỉ phép chưa sử dụng (nếu có theo quy định của từng bang hoặc hợp đồng).

Thanh toán muộn có thể dẫn đến khoản phạt nặng theo luật lao động của từng khu vực.

7. Bảo Hiểm Sức Khỏe

Theo Đạo luật COBRA, hầu hết nhân viên có quyền tiếp tục tham gia bảo hiểm y tế của công ty trong một khoảng thời gian sau khi nghỉ việc, với chi phí tự chi trả. Doanh nghiệp cần thông báo rõ ràng về quyền lợi này để nhân viên không gặp khó khăn trong việc tiếp cận bảo hiểm y tế.

Kết Luận

Việc sa thải nhân viên đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi của nhân viên và giảm thiểu rủi ro pháp lý. Các nhà quản lý nhân sự nên tham vấn chuyên gia pháp lý trước khi triển khai kế hoạch sa thải để đảm bảo minh bạch và công bằng.

Hãy xây dựng kế hoạch sa thải phù hợp, bảo vệ quyền lợi cả doanh nghiệp và nhân viên!

Để biết thêm thông tin, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua: